Điều hành tập đoàn ở thời kỳ hoàng kim
Ngày 23/5, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG) và các đơn vị liên quan. Vụ án liên quan đến các sai phạm tại dự án khu đất 39-39B Bến Vân Đồn, phường 12, quận 4, TP.HCM.
Cơ quan điều tra cũng khởi tố bị can, tạm giam và thực hiện lệnh khám xét đối với 9 người để điều tra về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại khoản 3 Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015, trong có ông Lê Quang Thung – cựu Tổng giám đốc, quyền Chủ tịch Tập đoàn Cao su Việt Nam.
Trước đó, tháng 3/2010, ông Lê Quang Thung được bổ nhiệm làm quyền Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam. Thời điểm đó, ông Thung thay thế cho vị trí của ông Hồ Xuân Hùng – Thứ trưởng Bộ NN-PTNT kiêm nhiệm chức Chủ tịch HĐQT VRG.
Trước khi ông Thung được bổ nhiệm vị trí quyền chủ tịch tập đoàn, đơn vị này đang trong giai đoạn khủng hoảng.
Cụ thể, cuối tháng 4/2008, nguyên chủ tịch VRG là ông Trần Kiên Quyết đã bị Thủ tướng Chính phủ ra quyết định cách chức do “vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai trong thời gian làm giám đốc Công ty Cao su Tân Biên thuộc VRG”. Trong khoảng thời gian sau đó đến tháng 3/2010, vị trí này do Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hồ Xuân Hùng kiêm nhiệm cho tới khi ông Lê Quang Thung nhận được quyết định bổ nhiệm của Thủ tướng.
Trước khi ngồi vào vị trí quyền chủ tịch HĐQT VRG, ông Lê Quang Thung là tổng giám đốc tập đoàn này. Giữ ghế quyền chủ tịch tập đoàn chỉ hơn 1 năm, ông Thung nghỉ hưu từ ngày 1/1/2012.
Đáng nói, thời kỳ ông Thung làm tổng giám đốc rồi quyền chủ tịch VRG cũng là thời hoàng kim của ngành hàng được ví như “vàng trắng” của Việt Nam. Khi đó, giá cao su lên cao kỷ lục, diện tích trồng được mở rộng ra cả nước với quy mô rất lớn, thậm chí người ta sang cả Lào và Campuchia để trồng cao su.
Điều đó khiến cho VRG, dù hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nhưng lại rất nhiều tiền và trở nên rất hot. Tiền từ cao su đổ sang nhiều lĩnh vực tài chính, bất động sản, ngân hàng…
Sau khi nghỉ hưu, ông Lê Quang Thung đảm nhiệm chức vụ thành viên HĐQT một ngân hàng TMCP từ ngày 5/5/2012. Đến ngày 3/8/2015, HĐQT ngân hàng này thống nhất để ông Thung thôi giữ chức vụ trên để tập trung chữa bệnh theo nguyện vọng cá nhân.
Liên tục vướng vòng lao lý
Những tưởng sẽ “hạ cánh” an toàn khi nghỉ hưu, song ông Lê Quang Thung lại liên tục vướng vòng lao lý.
Tháng 12/2014, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận thanh tra tại Tập đoàn Cao su Việt Nam. Kết luận nêu rõ, trong giai đoạn từ năm 2006-2011, VRG đã để xảy ra hàng loạt sai phạm trong quản lý, sử dụng vốn, về kinh tế với tổng số tiền gần 8.400 tỷ đồng cần xử lý, nhiều khoản tiền lớn vẫn chưa thể khắc phục.
Đáng chú ý, việc đầu tư góp vốn thành lập Công ty CP Cao su Phú Riềng – Kratie để đầu tư trồng cao su tại Campuchia đã xảy ra nhiều sai phạm nghiêm trọng, khả năng thiệt hại lên tới hơn 483 tỷ đồng. Trong khi đó, VRG và chủ đầu tư còn thực hiện vay vốn, bảo lãnh vay vốn ngân hàng và sử dụng sai mục đích gần 1,9 triệu USD mà khi ấy chưa thu hồi được.
Ngoài ra, VRG đã đầu tư 2.500 tỷ đồng vào các công ty hoạt động trong các lĩnh vực thủy điện, xi măng, kinh doanh khách sạn, thép, chứng khoán… Đơn cử, VRG đã đầu tư hơn 391 tỷ vào Công ty cổ phần Đầu tư thủy điện VRG Phú Yên, Công ty cổ phần xi măng FICO Tây Ninh, Tổng công ty Xây dựng miền Trung nhưng trong 5 năm liên tục không có lợi nhuận được chia.
VGR đầu tư vào Công ty cổ phần Thương mại và du lịch Cao su hơn 200 tỷ, nhưng chỉ năm 2008 có lợi nhuận được chia hơn 200 triệu đồng, còn các năm sau đó đều lỗ; gần 400 tỷ đầu tư vào Công ty cổ phần Sài Gòn VRG, Công ty CP điện Việt Lào, Công ty CP thép ESSAR, Công ty CP EVN Quốc tế trong 4 năm liên tục đều không có lợi nhuận được chia.
Ngoài ra, VGR còn mua lại hơn 20 triệu cổ phần SHB, với tổng giá trị hơn 220 tỷ đồng, nhưng mua với giá cao hơn thị trường dẫn đến tăng chi phí và lãng phí vốn đầu tư hơn 18 tỷ đồng.
Quá trình thanh tra còn phát hiện, một số lãnh đạo VRG tham gia góp vốn cá nhân, gia đình để sáng lập và lãnh đạo, quản lý, điều hành hoạt động Công ty CP Chế biến và XNK Thủy sản Đồng Tháp (DSEC). Trong đó, nguyên chủ tịch HĐQT VRG kiêm luôn chức chủ tịch HĐQT DSEC; còn tổng giám đốc CTCP Công nghiệp và xuất nhập khẩu Cao su kiêm tổng giám đốc DSEC,… vi phạm Luật Doanh nghiệp 2005.
Theo kết luận Thanh tra Chính phủ, việc VRG và các công ty thành viên đầu tư góp vốn, quản lý sử dụng tại DSEC, do hoạt động kinh doanh của công ty này liên tục thua lỗ, đến nay mất phần lớn vốn điều lệ khoảng 144 tỷ đồng…
Sau khi vào cuộc điều tra, cơ quan tố tụng xác định ông Lê Quang Thung đã lợi dụng chức vụ chủ tịch HĐTV Tập đoàn VRG chỉ đạo 6 công ty thành viên thuộc VRG là: Tổng công ty Cao su Đồng Nai, Công ty cao su Phú Riềng – Kratie, Công ty Tài chính cao su, Công ty Địa ốc Cao su, Công ty cao su Chư Păh, Công ty cổ phần CNDV cao su Chư Păh góp vốn gần 84,5 tỷ đồng vào DSEC nhưng không lập phương án đầu tư trình HĐTV tập đoàn thẩm định, phê duyệt để thất thoát không thu hồi được số tiền hơn 43 tỷ đồng.
Với loạt sai phạm trên, ngày 12/12/2017, ông Lê Quang Thung – cựu tổng giám đốc, quyền chủ tịch VRG cùng 4 người khác bị khởi tố về tội “Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam và các đơn vị thành viên.
Tháng 8/2019, ông Thung bị TAND TP.HCM tuyên phạt 4 năm tù về tội Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, làm thiệt hại ngân sách hơn 43 tỷ đồng.
Mãn hạn tù chưa được bao lâu, mới đây, ông Lê Quang Thung lại một lần nữa vướng vào một vụ án mới như đề cập ở trên.
Ngày 23/5, ông Thung bị khởi tố bị can, tạm giam để điều tra về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, vụ án liên quan đến các sai phạm tại dự án khu đất 39-39B Bến Vân Đồn, phường 12, quận 4, TP.HCM.
