Thều thào trên cáng của một chiếc xe cứu thương, Yura mô tả những ngày dài giao tranh tại Bakhmut là “chuyến đi đến địa ngục”.
Lớp băng dày cuốn quanh cánh tay phải Yura đã chuyển màu đỏ, phía dưới là các thanh kim loại cố định phần xương gãy. Ở bắp tay còn vết bầm tím do garo cầm máu lưu lại.
“Họ định giết tôi bằng lựu đạn”, anh nhớ lại thời khắc cận kề sinh tử. Yura không phải là người Ukraine. Anh là người Nga nhưng đã chuyển đến sống ở Ukraine từ trước chiến sự. Anh chiến đấu cho quân đội Ukraine ở Bakhmut kể từ tháng 11/2022.
Trên xe, nhiều người lính vẫn còn đi ủng chiến đấu, đầu băng bó kín mít, những đôi tay đen thui, cáu bẩn, thân thể lấm bụi dưới chăn. Đây là những binh sĩ bị thương nặng ở Bakhmut, được các thành viên tổ chức Hospitallers, gồm các nhân viên y tế tình nguyện làm việc tại tiền tuyến, khiêng vào xe chạy chữa.
Các lực lượng Nga, tiên phong là các đơn vị Wagner, đã cố gắng bao vây và chiếm Bakhmut suốt nhiều tháng. Những cuộc giao tranh ác liệt khiến thành phố ở Donbass trở thành một trong những chiến trường đẫm máu nhất từ khi chiến sự bùng phát. Những thương binh mô tả giao tranh thường ở cự ly gần, với những ngày chiến đấu “bất tận”.
Yura kể đã cùng đồng đội chiến đấu 8 ngày “gần như không ngừng nghỉ” ở Bakhmut và đẩy lùi được các cuộc tấn công vào vị trí của đơn vị. “Đến ngày thứ 5 không ngủ, tôi đã nghĩ rằng mình sẽ phát điên”, anh nói. “Không thể chợp mắt ở đó, đạn pháo dội khiến mặt đất rung chuyển”.
Yura cho các phóng viên AP xem video anh quay cảnh giao tranh bên trong một tòa nhà ở Bakhmut. Tòa nhà bị tàn phá nặng, đạn lỗ chỗ trên tường, gạch vụn vương vãi khắp nơi. Nhìn từ cửa sổ vỡ nát là khung cảnh “địa ngục” của thành phố, nhà cửa đổ nát, cây cối ngổn ngang.
“Giao tranh trực diện đến mức lực lượng đôi bên chiến đấu ở hết phòng này đến phòng khác bên trong các tòa nhà”, Yaroslav, 37 tuổi, cũng bị thương nặng ở Bakhmut, cho biết.
Yaroslav nhợt nhạt, môi trắng bệch, được các thành viên Hospitallers khiêng lên xe cứu thương để chuyển đến bệnh viện ở một thành phố xa hơn về phía tây. Một vụ nổ đã khiến mảnh đạn xuyên qua chân anh, mắc kẹt bên dưới đầu gối.
“Tôi tỉnh lại trong bóng tối, xung quanh không có ai. Lúc đó tôi mới nhận ra ủng tôi ngập máu”, anh nói.
Thời điểm đơn vị của Yaroslav cố gắng rời vị trí là lúc lực lượng Nga bắt đầu pháo kích. “Tôi rời đi trong biển lửa”, anh nhớ lại. “Trên mặt đất là hàng loạt thi thể quân nhân cả hai quốc gia. Mọi người rút chạy trên đường, ngã xuống vì mìn phát nổ, máy bay không người lái (UAV) vần vũ trên bầu trời”.
Yaroslav lặng lẽ nhìn vào khoảng không vô định và từ từ khép đôi mắt. Các tình nguyện viên nâng cáng, chuyển anh vào bên trong xe.
Chiếc xe cứu thương chở anh và Yura có tên “Austrian”, biệt danh của một tình nguyện viên thiệt mạng trong tai nạn khi đang làm nhiệm vụ. Chiếc xe này chở được tối đa 6 lính nằm cáng và chạy chữa cho thêm một số người bị thương nhưng có thể ngồi.
“Chúng tôi làm nhiệm vụ khi cần thiết, 2-3 lần mỗi ngày”, trưởng nhóm Kateryna Seliverstova nói.
Bà cho biết chiếc xe được mua bằng tiền quyên góp và được trang bị y tế thậm chí tốt hơn một số bệnh viên công. Bên trong xe có đầy đủ thiết bị như màn hình, máy đo điện tâm đồ, máy thở, bình oxy, có thể giúp những thương binh nặng cầm cự trước khi được chuyển đến bệnh viện lớn.
Trong chuyến sơ tán Yura và Yaroslva, các tình nguyện viên Hospitallers đã rà quét 6 địa điểm ở Donetsk.
“Dự án này rất quan trọng, giúp tiết kiệm nguồn lực”, Seliverstova nói. “Chúng tôi có thể vận chuyển 6 lính bị thương trung bình hoặc nghiêm trọng, trong khi xe cấp cứu thông thường chỉ có thể vận chuyển một người”.
Đối diện nơi Yura nằm là một người lính mới được đưa vào xe trong tình trạng mất ý thức, tình nguyện viên kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn của anh này. Đằng sau là một người đàn ông đang ho liên tục. Khuôn mặt anh có vết bỏng lớn, chỉ có thể nhìn thấy chóp mũi cháy đen từ lớp băng dày quấn quanh đầu.
Yura thều thào trao đổi điều gì đó với một tình nguyện viên. Những giọt nước mắt lăn bên má anh. Nhân viên y tế phát hiện, nhẹ nhàng cúi xuống và lau chúng trong im lặng.
Đức Trung (Theo AP)